Wetenschap achter Buginn

Wetenschap
Bedreigde habitat
Huidige oplossingen

Wetenschap

40% van de bestuivers zoals bijen en vlinders wordt met uitsterven bedreigd, wat ernstige negatieve gevolgen kan hebben voor de biodiversiteit. Maar het raakt ook de mens direct: ruim driekwart van onze landbouwproducten zijn afhankelijk van deze bestuivers. Zonder bestuiving geen gewassen, en zonder gewassen geen voedsel. Het afgelopen decennium heeft de bekende honingbij veel internationale aandacht gekregen doordat complete bijenvolken opeens verdwenen, het zogenaamde Colony Collapse Disorder. Minder bekend is dat de in het wild voorkomende solitaire bijen ook ernstig bedreigd worden. Solitaire bijen leven alleen: het zoeken naar voedsel, het maken van een nest en leggen van eitjes doen zij in afwezigheid van soortgenoten. In Nederland en Vlaanderen komen 360 soorten solitaire bijen voor, waarvan maar liefst 56% op de Rode Lijst staat. De redenen hiervoor lopen uiteen, van groeiend gebrek aan voedsel, onderdak, ziekten/parasieten tot veranderende leefomgeving.

Bedreigde habitat

Met name aan het verdwijnen van een geschikte habitat heeft de mens schuld, want door toenemende verstedelijking is er steeds minder leefruimte voor de solitaire bij. De vele soorten solitaire bijen zijn zeer divers in uiterlijk en gedrag. Verschillende typen bijen hebben voorkeur voor verschillende soorten bloemen en nestelen in verschillende omstandigheden. Sommige soorten graven nestgangen in zandgrond, anderen in dood hout. Ook holtes in stenen muur, wallen van leem en holle rietstengels worden afhankelijk van de soort als onderdak gekozen. Over het algemeen kunnen wilde bijen in een rommelige omgeving het beste een geschikte nestgelegenheid vinden. Het probleem is dat in de stedelijke omgeving, met zijn nette straten, gecultiveerde plantsoenen en betegelde tuinen, een rommelige omgeving vaak ver te zoeken is.

Huidige oplossingen

Gelukkig komt er steeds meer aandacht voor dit probleem en zijn er inmiddels ook producten op de markt die solitaire bijen zouden kunnen helpen. In vele bouwmarkten en andere winkels worden bijenhotels verkocht: een houten huisje gevuld met staafjes bamboe, dennenappels en stukken hout met geboorde gangen. Helaas zijn er een aantal redenen waarom deze bijenhotels vaak niet functioneren. Dit kan liggen aan het product zelf, de manier waarop het gebruikt wordt of de schaal waarop het product wordt ingezet.
Bijenhotels zijn vaak niet optimaal ontworpen voor hun doel: gaten hebben een te grote diameter en zijn te ondiep, randen zijn rafelig waardoor de delicate vleugels van bijen beschadigen of de gebruikte materialen zijn verkeerd. Bijenhotels worden ook vaak verkeerd toegepast: het hotel wordt niet op het zuiden gericht, of wordt bijvoorbeeld niet schoongemaakt. Verder zijn de bestaande bijenhotels bedoeld voor consumenten, het ontbreekt aan een product dat grootschalig ingezet kan worden en daarmee een grotere impact kan hebben op het probleem. Tot slot missen bestaande bijenhotels over het algemeen een zekere finesse en zien er “geknutseld” uit, waardoor ze minder aantrekkelijk zijn voor toepassing in de openbare ruimte.